Kardeş Kıskançlığı Belirtileri Nedir? Bu konuya girmeden önce kardeş sahibi olmak hakkında bir kaç bilgiyi sizinle paylaşmak istiyorum.
Çocukların yaklaşık %80’i hayatları boyunca en az bir kez kardeş sahibi olurlar. Yeni bir kardeşin gelişi çoğu çocuk için hayatın normal akışı içerisinde yer alırken Freud gibi psikanalitik teorisyenler, bu durumu erken çocukluktaki en travmatik deneyimlerden biri olarak nitelendirmektedir. Her ne kadar anne-babalar için daha bilindik bir süreç olarak ilerlese de çocuklar eve yeni gelecek kardeş için genellikle gerçek dışı beklentiler içindedir. Çocuk sırf kendi istediği için eve gelecek olan, kendi istediği zaman evden gidecek bir oyun arkadaşı bekliyor olabilir. Bu da çocuğun büyük bir hayal kırıklığı yanında travma yaşamasına sebep olabilir. İlk doğan çocukların çoğu kardeşlik kavramına geçiş aşamasını 2 ile 3 yaşları arasında yaşayacaklardır. Bu dönem çocukların davranış ve duygularını düzenleme yeteneklerinin geliştiği, başkalarının duyguları ve zihinlerinden geçenleri anlamanın ortaya çıktığı ve vicdan gelişiminin başlangıcı olan dönemdir. Ebeveynlerin halk arasında “terrible two’s” (2 yaş sendromu) olarak bildiği bu dönem başlarken, çocuklarının yıkıcı ve uyumsuz davranışları yüzünden daha da endişelendiği az görülen bir durum değildir.
Terrible Two's Döneminde Ne Olur
Kas becerilerinin gelişmesiyle çevreyi merak içinde keşfe başlayan çocuklarımız bize bazen çok iyi, uyumlu zaman zaman da tam tersi durumlarla gelir. Kardeşine karşı çok sıcak, ilgili, nazikken arkanızı döndüğünüzde rahatsız edici hatta zarar verici bir karaktere bürünebilir. Anneler, ilk doğan çocuklarında doğumdan 3 hafta sonra karşı gelme davranışlarının sık görüldüğünü ve çocukların kasıtlı olarak yaramaz, ısrarcı ve uyumsuz davranışlarda bulunduklarını bildirmişlerdir. İkinci bir çocuğun doğumu, ilk doğan çocuklar ve ebeveynleri için bir geçiş dönemidir. Bu son derece normal bir dönemdir. Çünkü çoğu ailede görülür, aile yaşam döngüsünün belirli bir noktasında meydana gelmesi beklenir ve kısa vadelidir.
Ancak!! Çocuğun kardeşin gelmesiyle gösterdiği ilk tepkiler bebeği ne ölçüde kabul ettiğinin ve kardeşliğe geçişte ne derecem uyum sağlayacağının önemli birer göstergesidir. Doğumdan sonra kardeşe pozitif yaklaşan, onu taklit eden davranışlar gösteren çocukların; sürekli talepkar, anne-bebek ilişkisini protesto edenlere göre bu süreci daha kolay atlatacağı bilinmektedir. En çok endişe verici olan grupsa içe-kapanık davranışlar sergileyen çocuklar olduğu görülmektedir. Bu çocukların zamanla daha zayıf kardeşlik bağları geliştirdiği görülmüştür.
Kıskançlık Nedir? Kardeş Kıskançlığı Nedir?
Kıskançlık karmaşık bir sosyal duygudur. Karmaşıktır çünkü, tek bir duygusal ifade değil, daha çok davranışların ve duygusal tepkilerden oluşan bir takımyıldızıdır ve sosyaldir çünkü; çok özel bir kişilerarası ilişkiyi içerir. Bu; kıskanç bireyi, sevileni ve rakibi içeren sosyal bir ilişki üçgenidir. Kıskançlık, içsel duygulanımların, davranışların ve bilişsel değerlendirme paternlerinden oluşan bir kıskançlık profili şeklinde temsil edilir.
Kardeş kıskançlığında ise; bir çocuk; bebeği anne-çocuk ilişkisi için bir tehdit olarak değerlendirebilir, endişeli hissedebilir ve anne-bebek etkileşimine müdahale edebilir ya da annesini ulaşılmaz olarak değerlendirebilir, üzgün hissedebilir ve etkileşimden çekilebilir. Kıskançlık, kişi sevdiği ile diğeri arasındaki rakip ilişkiyi, sevdiği ile olan birincil ilişkisine bir tehdit olarak değerlendirdiğinde ortaya çıkar. Bir bebek dünyaya geldiğinde, ilk doğan artık kıskançlık şablonuna uyan bir sosyal üçgenin parçasıdır. Ebeveyn ve ilk doğan arasındaki bağlanma ilişkisi, ebeveyn ile yenidoğan arasında gelişen rakip ilişki tarafından tehdit edilmektedir.
Kardeş Kıskançlığı Belirtileri Nelerdir?
- Yaşından beklenen gelişim basamaklarında sorunlar yaşıyorsa: Tuvalet temizliği, çiş-kaka kontrolü, kendini kontrol edebilme, duygularını ve dürtülerini kontrol edebilme gibi becerilerde gerilemeler görülebilir.
- Mutsuz görünüyor, içe kapanmış, keyifsiz, isteksiz olabilir.
- Sürekli hırçın, öfke patlamaları yaşıyor olabilir.
- Tırnak yeme, parmak emme, emzik isteme gibi daha önce bıraktığı davranışlara geri dönebilir.
- Mastürbasyon davranışı başlayabilir ya da sıklığında artma görülebilir.
- Uykuya daha geç dalma, uyumak istememe, gece sık uyanma ve ağlama
- Yeme reddi, pika olarak da bilinen besleyici olmayan nesneleri yemeyi de içeren çeşitli yeme sorunları
- Kendine ya da arkadaşlarına, çevreye, eşyalara, hayvanlara zarar verme
- Kurallara sık karşı çıkma, ısrarcılık
- Anne-babadan ayrılmak istememe, kreşe-anaokuluna gitmek istememe
- Kardeşine sözel-fiziksel saldırganlık davranışları
- Tıbbi bir sebebi olmayan karın, baş ağrıları, mide bulantısı, kusma, ishal, kabızlık gibi yakınmalar
Kardeş kıskançlığı belirtileri yukarıda sıralanmaktadır. Ancak!!!!
Bu yakınmalardan herhangi bir ya da ikisinin tüm çocuklarda görülebileceği unutulmamalıdır.
- Eğer yukarıda görülen kardeş kıskançlığı belirtileri bir soruna yol açıyorlarsa
- Sorunlar çok fazla, uzun süreli ve şiddetli düzeyde ise Kardeş Kıskançlığı için yardım almak gerekebilir.
Çocuğu Kardeş Doğumuna Hazırlamak
Çocuğunuzu Daha Bebek Yapmaya Karar Verdiğiniz Andan İtibaren Hazırlamaya Başlayın
Çocuğunuzu uygun bir anlatımla doğru bir şekilde bilgilendirirseniz hem ona hem de kendinize bu süreçte en büyük kolaylığı sağlamış olursunuz.
- Kardeşe, gebelik sürecine, doğuma ve doğum sonrasına dair hazırlık ve planlarınızı çocuğa anlatın. Görevler verin, fikrini sorun. Kendisini bu sürecin parçası olarak hissedecektir.
- Gebelikte olacak değişiklikleri önceden anlatmak faydalı olacaktır.
Bebekler annenin karnınada bir kese içinde büyürler, zamanla bebeğe daha fazla besin verebilmek için anne kilo alabilir, karnı şişebilir, bebek içerde hareketli olduğu için bazen karnımda onu hissedebiliriz, anneler bu dönemde yorgun olabilir ve çok uyuyabilir. v.s. Bu örnekler daha da artırılabilir. - Doğum hakkındaki planları anlatın. Ne zaman hastaneye gideceğiz? Doğum nerede ve nasıl olacak? Kimler hastaneye gidecek? Kimler evde çocukla birlikte kalacak? Annesini ziyaret edebilecek mi? Annesi ve bebek ne zaman eve geri dönebilecek? gibi bilgiler yavaş yavaş ve çocuk sordukça kendisine anlatılırsa çocuğun korku ve soru işaretleri gidecek, belirsizlik yok oldukça daha rahat edecektir.
- Aile ve kardeş konularını işleyen renkli hikaye kitaplarının çocukla birlikte okunması, yine bu temaları işleyen oyunlar oynanması faydalıdır.
- Anne çocuğa hamile kaldığı dönemlere dair güzel düşüncelerini, olumlu duygularını, dünyaya geldiğinde yaşadıklarını hikayeleştirerek çocuğa aktarmalıdır.
- Bu dönemde çocuğun ultrason görüntüleri duruyorsa kendisine gösterilebilir, bebeklik fotoğrafları birlikte incelenebilir. Doğacak kardeşin ultrason fotoğrafları gösterilebilir.
- Doğumun gerçekleşeceği gün yapılacaklar önceden planlanmalı ve çocuğa aktarılmalıdır. Annenin hastaneye gidecek olması, onun başına kötü bir şey gelebileceği, geri dönmeyeceği yönündeki olumsuz fikirler ve kaygılar yatıştırılmalıdır. Çocuğun o gün kimle nerde kalacağı planlanmalıdır.
- Doğum sonrası yaşanacaklar yine benzer şekilde çocuğa hikayeler, fotoğraflar, oyunlarla anlatılmalıdır.
Unutmayın ki Çocuklarınız Minyatür Birer Erişkin Değildir ve Her Çocuk Farklı Özelliklere Sahiptir.
Kardeş rekabeti belirli sınırlar dahilinde son derece sağlıklı ve normal bir süreçtir. Kardeşler kavga ettiklerinde dahi (bu durum zarar verme boyutuna gelmediği sürece) aralarındaki ilişkiye sakın müdahale etmeyin, hakem olmayın, taraf tutmayın.
Bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmak için ya da danışmanlık almak için hemen randevu alabilirsiniz.